Tuesday, March 31, 2009

Уоллс Стивэнс (1879-1955)

НЯМ ГАРАГИЙН ӨГЛӨӨ

Ихэмсэг хайнгуут төрх, зөөдсөн кофе,
Том сандал дээр нарлах жүржүүд;
Эртний вргөлийн бурханлиг аниргүйг
Эвдзн асгарах. эрээн мяраан хивсэн дээрх
Тоть шувууны цэл ногоон эрх чөлөө.
Бүсгүй үе үесхэн зүүдэлж, нойронд нь
Амгалан гялбалзах усан гэнэт барайн харлах мэт
Аль нэгэн цагт нөмөрсөн сүйрэл мэдрэгдэнэ.
Исгэлэн жүрж, гялалзсан ногоон далавчууд
Өргөн тогтоол усыг чимээ аниргүй гатлах
Өөд болоочдын цуваанд эгнэсэн мэт санагдана.
Бурхны цус хийгээд цогцсыг бунхалсан
Эль хуль Палестины зүг, тэнгис далайн дээгүүр
Буйдхан зүүдэндээ алхах энхрий хөлийнх нь дор
Энэ өдөр тогтоол ус шиг, чимээ аниргүй.
II
Өөд болоочдод Бүсгүй өгөөмөр хандахын учир юун?
Чимээгүй сүүдэр, чиггүй зүүдэнд л ирдэг
Ямар хаашаа бурхан шүтээн гээч нь вэ?
Нарны тайвшруулагч увдисаас, Тэр
Исгэлэн жимс, гялалзсан ногоон далавчаас,
Намжаа дэлхийн ямархан нэг үнэр, гоо үзэмжээс
Тэнгэрийн санаа мэт хайрлах учиртай зүйлээ олохгүй гэж үү?
Бурхан шүтээн гэдэг өөрөө л амилах ёстой:
Будрах цасны амьсгал, борооны урин хүсэл,
Ганцаардахын гуниг, эсвэл модод цэцэглэхийн цагт төрөх
Гаргалгүй барихын аргагүй хөөр баяр, намрын шөнө нойтон зам дээр тодрох дэврүүн хөхүүн сэтгэгдэл; Найлзуур нахиа, өвлийн мөчрийг санахын зуур сэрхийх
Бүхий л таатай, бүхий л зовиуртай дурдатгал. Энэ бүхэн
Бүсгүйн сэтгэлийг л сорихоор заяагдсан билээ.
Ill
Үүлсийн дунд Зэвс бурхан хүмүүн бусаар мэндэлсэн.
Эхнь түүнийг хөхүүлээгүй, эхнутаг нь
Эгэл хөрсөндөө түүний ухаан санааг төлжүүлээгүй.
Бидний дундуур тэр хааны лүндэн шившиж,
Биширч өргөсөн гарууд дээр л сүр жавхлантай заларсан;
Ач санаж хүслийг маань биелүүлнэ гэж найдсандаа
Ариун цусаа тэнгэрт уусан холилдтол,
Бидний гар тэргүүнийг нь оддын зүг өргөсөн.
Бидний цус одоо гашлахгүй юу? Диваажингийнх байж тэнцэх үү?
Нэгэн цагт бидний таньж мэдэх диваажингийн юм
Бүхэнд Нээрэн энэ газар дэлхий биелэн хувирч чадах уу?
Тэнгэр тэр цагт цэлмэж бүрхсэн цэнхэр өнгө биш,
Тийм л нэг, өнөөгийнхөөс хавьгүй илүү найрсаг,
Тэсч гарсан хүнд хүчрээс мааиь ч, өвчин шаналлаас ч,
Тэвчээр сорьсон хайр дурлалаас ч агуу байх вий.
IV
"Сэрмэгцээ шувууд өндөрт дүулэхийн өмнө
Сэргэг янзаар униарт талыг харуулдан ажихуйд,
Сэтгэл тайвшраад л ирэх юм. Харин ниссэн хойно нь,
Тэр дупаахан талууд эргээд л хоосорчих юм.
Тэгэхээр диваажин хаана байж таарах вэ?"гэв, Бүсгүй.
Хөөе, тэнд чинь ид шидтэний цуглаан байхгүй,
Хөдөөлүүлгийн газрын хөгшин чөтгөр ч үгүй,
Газар дрорхи алт эрдэнэсийн сан тэр биш,
Гайхамшигт яруу хоолойгоор дуудан урхидагсдын арал бус,
Тэр бол мөрөөдлийн өмнөд нутаг ч биш;
Тэнүүн зун, үдшийг мөрөөдсөн бүсгүйн хүсэл шиг,
Тэмүүлзгч шувуудын тухай бүсгүйн дуртгал шиг,
Хаврын өнгөө хэвээр нь хадгалсан,
Хараацайн далавч оройг нь шүргэсэн,
Тэнгэрийн хаяанаа сүүмэлзэгч, мөнх ногоон дал мод ч биш ээ.
V
"Тайвшрал дунд ч урьдын адил би гээгдэж элшгүй,
Тасралтгүй мөнхийн амгаланг үгүйлсээр л"гэв, Бүсгүй.
Үхэл гэдэг үзэсгэлэн гоогийн зх билээ. Энэ Бүсгүй л
Үлдсэн бүх насны маань мөрөөдөл хүслийг биелүүлнэ.
Хагдарч унасан навчсыг зам дээр маань тэр цацлавч,
Гайхамшигт ялалтын сүрлэг аялгуу дуурсах
Харгуй замууд энэлэл шаналалд, эсвэл
Гал халуун дурлалын ялдам шивнээнд автав ч,
Хөлд нь ороолдох өвснөө суугаад хорвоог ажихыг
Хүсч тэмүүлсэн охин хонгоруудын өмнөөс тэрБүсгүй
Бургаас мод түшин байж наранд залбирна.
Хөвгүүд түүний төлөө чавга, тоор түүгээд,
Хүний нүднээ үл үзэгдэх тавган дээр овоолно.
Хүүхэн хонгорууд түүнийг нь амталж үзээд
Хөсөр хаягдсан навчсын дунд төөрч мансуурна.
VI
Тэр диваажинд чинь үхэл ер байдаггүй юм уу?
Тэнд боловсорч гүйцсэн жимс тасарч ер унадаггүй юу?
Тэнгисийг хайгаад хайгаад олж хэзээ ч нийлэхгүй дээ
Тэвчишгүй зовиуртайгаар буцаж татрах голуудтай хамт
Мөхөж буй дэлхий шиг маань ямар ч хувиралгүй мөчрүүд
Мөнөөхен төгс төгөлдөр тэнгэрээс нь өлгөөтэй байдаг уу?
Яагаад тэнд голын нь эргээр тоор жимс хөглөрч,
Яг цутгалан хавиас нь чавгын үнэр анхилдаг гэж?
Хамаг л цаг хугацаагаар маань бөс торго нэхээд,
Халаг гэж, өнгө бүхнийг маань тэнд зүйж өмсөөд,
Халшрам уйтгарт хөгжмийн маань чавхдасыг бас л товшдог уу?
Үхэл гэдэг үзэсгэлэн гоогийн шидэт эх билээ,
Үнэн халуу төөнөсөн цээжин дотор нь л бид
Өөрсдийг маань нойроо хулжтал хүлээсээр буй
Өргөи дэлхий шиг ээжүүдийнхээ сэтгэлийг мэдэрдэг ээ
VII
Ялдам зөөлөн хийгээд догшин ширүүн хэдэн эрс,
Язгуур төрхөөрөв чармай нүцаэн мандах-
Бурханлиг биш, гэхдээ бурханлиг ч байж мэдэх нарыг
Зуны өглөөний садар самуун наргиан дундаа
Зугаа шуугиантайгаар, магтан биширч дуулцгаана.
Тэнгэр еөдөө буцпах цуснаас нь гадагшилж
Тэдний дуулсан дуу диваажингийн магтуу болно. ,
Эгшиг эгшгээ сүлсээр, тэдний энэ магтуу
Эзэн нь хөөр баяртай залрах салхитай нууранд ч
Чагаа тэнгэр мэт моддод ч, мөнөөхөн дуу нь
Цаашлан цуурайтах гүвээ толгодод ч нэвчин шингэнэ.
Амь эрсэдсэн эрчүүл хийгээд зуны өглөөний
Аль аль нь тэнгэрлэг нөхөрлөлийн үнэ цэнийг андахгүй.
Тэд хаашаа ч явсан, хаанаас ч ирсэн гэсэн,
Тэдний хөл дээрх шүүдэр нөхөрлөлийнх нь тунхаг болно.
VIII
Чимээгүй нам гол усны дээгүүр уйлах дуун түгэхүйд
Чих тавин Бүсгүй чагнахуйд, "Палестин дахь булш бол
Егүүтгэгдсэн сүнснүүд хоргодсон оромж биш,
Ертөнцийн эзэн нойрсож буй бунхан." гэх...
Өнеө л, Нарны эх захгүй тоосон дундаа,
Өдөр шөнийн эрт галвын эрхшээл дотроо,
Эсвэл нөгөө л,их усан доторхи ганцаардлынхаа арал дээр
Эзэнгүй, сул чөлөөтэй, гарах гарцгүй амьд явна, бид.
Уулсыг маань эмжиж буга бэлчин, ятуу шувуу
Уулга алдах мэт исгэрэх дуугаа хадаана;
Улаан жимс аглаг тайгадаа боловсорч гүйцнэ.
Саруул тэнгэрийн ганцаардал дунд, үдшийн цагаар
Санаандгүй сүрэглэсэн хэсэг тагтаа
Цалавчаа алдалсан хэвээр, харанхуйд унан живэх мэт
Давтагдашгүй этгээд давалгаан үүсгээд алдарна.
(1915,1923) орчуулсан Г.Аюурзана

Thursday, March 26, 2009

Д.Нямсүрэн : Дөрвөн цаг

1.
Бороо ганц нэг дусах нь сайхан
Борог өвс норсон байх нь сайхан
Хаврын цас гэр лүү урсах нь сайхан
Хаа нэгтэй шувууд ганганах сайхан.

Алтан хараацай дэргэдүүр нисэх сайхан
Аяны хүн манай уяанд буух сайхан
Айлын маань айлд бүсгүй байх сайхан
Айл нүүж ирэх сайхан.

Хангайн бороо гэнэт асгах нь сайхан
Харанхуйн дунд цахилгаан гялбах нь сайхан
Хонон өнжин бороо зүсрэх нь сайхан
Холоос гийчин ирэх сайхан.

Шаргал талын өвс халиурах нь сайхан
Шанхны үзүүрт салхи нь сэвэлзэх сайхан
Сартай шөнө бухал дээр унтах сайхан
Чамайг зүүдлээд газарт ойчих нь сайхан.

Үе үе бороо амcxийх нь сайхан
Өлгөсөн цувнаас ус дуслах нь сайхан
Үүлэн чөлөөнөөс нар гарах нь сайхан
Үүдээр болжморууд нисэн өнгөрөх нь сайхан.

Шөнө дөл хүлэг морь янцгаах сайхан
Шүлэг нойрноос сэрж орчлонг бодох сайхан
Өрхний завсраар гэгээ орох сайхан
Өглөө болох сайхан.

Цайран цайран бороо орох нь сайхан
Цавьдар морьтой хүн наашаа давхих нь сайхан
Борооноос өмнө ирлээ гэж ярих нь сайхан
Боржигон эмээлээ аваад орж ирэх нь сайхан.

Сартай толгодод ингэ гунганах нь сайхан
Шанзны үзүүрт Ай -нан-аа суух сайхан
Шаргал дөл угалзлан гал ноцох нь сайхан
Царай зүс бүдэг бадаг гэрэлтэх нь сайхан.

Хөх лонхон тогоруу дуугaрах сайхан
Хөдөө цайдам борооших сайхан
Анирхан ахуйд цэцэг дохих сайхан
Аадрын өмнөх байдал сайхан...

Тооноор сар гэрэлтэх сайхан
Тогоотой сүүнд тусах сайхан
Шөнө орой гарах сайхан
Чөдөртэй морьд туриглах сайхан.

Шиврэн шиврэн бороо орох нь сайхан
Ширэг зүлэг ногоорох нь сайхан
Зүүн өмнө солонго татах сайхан
Зүс бороо гэрэлтэх сайхан.

Гэгээн борооны усыг тосох сайхан
Гэзэг үсээ хүүхнүүд угаах сайхан
Агь хүмлийн үнэр сэнгэнэх нь сайхан
Аяcxан бодол хол ойрыг санах сайхан.

Үдшийн бүрийгээр ирэх сайхан
Үүрийн гэгээгээр явах сайхан
Өнгөт дэлхий нь уяран уйлмаар сайхан
Өргөн хорвоо нь дуулан жаргамаар сайхан.

Эх нутаг минь шүлэг шиг сайхан
Эх орон минь дуу шиг сайхан
Эргэх дөрвөн цагт амьд явах сайхан
Эрээнцавд бороо орох нь сайхан.
2.
Өглөө босоход цас орсон байх нь сайхан
Өрхний оосор даялахад тооноор цас унах сайхан
Гадаа уул толгод гялбалзах нь сайхан
Ганц нэг өвс салхинд сэвгэнэх нь сайхан

Үдэш орой айлын гэрэл харагдах сайхан
Үрээ морины хөл хөнгөрөх сайхан
Хонох айлд үеийн бүсгүй байх сайхан
Хоточ нохой сарны гэрэлд хуцах сайхан

Тооноор цас будран орох нь сайхан
Тогооны таган дээр унаад хайлах нь сайхан
Гэрийн хойморт аав суух сайхан
Гэрэлтэй үүдээр ээж орж ирэх сайхан

Хөтлийн оройд нар тусах сайхан
Хөсег тэрэг гарч ирэх нь сайхан
Тэрэгний дугуй чахран чухран эргэх нь сайхан
Тэргэн дороос шувуу нисэх сайхан

Тэнгэр будангуйрч судайх нь сайхан
Тэртээ холын юм үзэгдэх үгүйтэй нь сайхан
Салхи эргэж, утаа хуйрагнах нь сайхан
Цас эргэлдэн эргэлдэн малгайлах сайхан

Зуухны галд нозоорон нойр хүрэх нь сайхан
Зуны орой согтов гэж тэрхэн зуур зүүрмэглэх сайхан
Хээ-н... Цай уу! гэх бүдэг бадаг үг дуулдах нь сайхан
Хэн гуайн эгч гараас зөөлөн татах нь сайхан

Цайдам хоолой цайвалзаж цанхиртах сайхан
Цаад уулс гялс гялсхийн харагдах нь сайхан
Цас шуурч тогтоод гялбас гялбасхийх сайхан
Цагаан өдөр мэлтэс мэлтэсхийх сайхан

Одод тодрох нь сарны ойролцоо илүү сайхан
Онгон талд адуу минь байх шиг сайхан
Он цагийн гурван марал бодол зөгнөх сайхан
Ондоо гарагийн хөлөг ирж явах шиг сайхан

Цас орон орон лавсах нь сайхан
Цаг эргэж ирэх сайхан
Царайлагхан чамайгаа, намайг тоогоогүйг тоосоон гэж бодох сайхан
Цаг гэрт цохисоор байх нь сайхан

Тэргэл сартай шөнө гадаа зогсох сайхан
Тэргэн дээр хураасан бараа сүглийх сайхан
Тэртээх хөндий цайвартаж сүүдэртэх нь сайхан
Тийшээ очмооргүй аймаар санагдах нь сайхан

Явган шуурга гадаа исгэрэх сайхан
Яндан юмуу нэг юм, хаа нэгтээ дар дархийх сайхан
Гэнэт гэнэтхэн нүдгүйлэн харанхуйлах нь сайхан
Гэрийн хаяагаар цас хунгарлах нь сайхан

Айлын гэрээс хүмүүс гарцгаах сайхан
Арилсан тэнгэрт шувуу нисэх сайхан
Уул тал руу гүйх сайхан
Улаан хацартай хүүхдүүд тоглох сайхан

Үдшийн бүрийгээр ирэх сайхан
Үүрийн гэгээгээр явах сайхан
Өнгөт дэлхий нь уяран уйлмаар сайхан
Өргөн хорвоо нь дуулан жаргамаар сайхан

Эх нутаг минь шүлэг шиг сайхан
Эх орон минь дуу шиг сайхан
Эргэх дөрвөн цагт амьд явах сайхан
Эрээнцавд цас орох нь сайхан!

3.
Цас хайлж ханзрах сайхан
Цаг ирэх сайхан
Чамайг хүлээх сайхан
Цаг харах сайхан

Шувуу ирээд буух сайхан
Чулуун дээр суугаад нисэх сайхан
Харгуй замаар хүн явах сайхан
Хадан дээр би суух сайхан

Айлын бүсгүй усанд явах сайхан
Арын булаг уруу дурандах сайхан
Цэнхэр зэрэглээ сүүмэлзэх нь сайхан
Цэнхэр дээл чамд зохих нь сайхан

Толгодын орой зэрэглээтэх сайхан
Торгон салхи сэвэлзэх сайхан
Хөх ногооны униар татах сайхан
Хөх мананд нь ороолгон суух сайхан

Амгалан шөнө нойр хулжих сайхан
Алсын чимээ анирлах сайхан
Бүүр түүр холд нэг юм жингэнэх сайхан
Бүүвэй бүүвэй хорвоо сайхан

Хэн нэгэн ирээд явах сайхан
Хэрэг болгож надаас, гал байна уу гэж асуух сайхан
Ертөнцийг аргадах хийгээд, бусдыг бодох сайхан
Юм бүхнийг хайрлах, гол мөрөн урсах хоёр сайхан

Цөн түрж, гол урсах нь сайхан
Цөмөрвөл, би ч бас урсана даа гэж бодох сайхан
Өглөө голын эрэгт, ганцаархнаа сайхан
Орой голын хөвөөнд чамтайгаа сайхан

Хашаа тэргэн дээр шаазгай үглэх сайхан
Хаанаас хэн ирэх нь зөн шиг сайхан
Дөрвөн зүгээс ураг садан ирэх нь сайхан
Дөтийн замаар хань нөхөд ирэх нь сайхан

Цэнхэрлэж нутгийн бараа харагдах нь сайхан
Цэлэлзэж нүдний нулимс гарах сайхан
Дөрөөн дээр өндийгөөд исгэрэн давхих сайхан
Дөрвөн туурайн хооронд шувуу нисэх сайхан

Хаврын өглөө эрт босох сайхан
Хазаар аваад моринд явах сайхан
Сэрүүн цас үнэртэх нь сайхан
Сэмжин мөснөөс хүлхэх нь сайхан

Он он жил хөдөө суух сайхан
Од мэт хөх дан сууцанд амьдрах сайхан
Дээр яваа сансрын хөлөг эргэж ирэх сайхан
Дээврийн цас хайлж янжуурын цог дээр тусах сайхан

Ургамал цэцэг ургаж ногоорох нь сайхан
Утасны мод хөхөрч гандах нь сайхан
Он жилүүд ирэх сайхан
Он жилүүд одох сайхан

Үдшийн бүрийгээр ирэх сайхан
Үүрийн гэгээгээр явах сайхан
Өнгөт дэлхий нь уяран уйлмаар сайхан
Өргөн хорвоо нь дуулан жаргамаар сайхан

Эх нутаг минь шүлэг шиг сайхан
Эх орон минь дуу шиг сайхан
Эргэх дөрвөн цагт амьд явах сайхан
Эрээнцавд гол урсах сайхан

4.
Навч ганц нэг унах нь сайхан
Нар толгодын цаанаас гарах сайхан
Сэв сэв салхи үүсэх сайхан
Сэм сэмхэн хуй босох сайхан

Гол мяралзан урсах нь сайхан
Ганц нэг ялаа долгионд нь суух сайхан
Морины шар хомоол тэрүүхэнд хөвөх сайхан
Модон тэрэгний ганц ялуу урсаж өнгөрөх сайхан

Хол ойрыг санагалзаж уярах сайхан
Хот айлаас хэн нэг нь явахад үг захимаар сайхан
Торолзох барааг харж зогсох сайхан
Торгон алчуур дэрвэх сайхан

Сэмжин цагаан үүл нүүх сайхан
Сэтгэл зүрхэн дундуур хөвөх сайхан
Шивэр авир бороо салхилах сайхан
Шивээн толгой ганхах сайхан

Морьтой хүн давхин одох сайхан
Морин төвергөөн дуулдах сайхан
Тэнгэрийн хаяаг харах сайхан
Тэрэг хөсөгний зам зурайх сайхан

Өмне зүгт шувуу нисэх сайхан
Үүлсийн дунд ганганах сайхан
Наран шаргалтаж тоорогтох сайхан
Навчсын шар шуурга хаялах сайхан

Шаргал бороо нартай орох сайхан
Шанз ятгын утас буйлах нь сайхан
Шаавай төрсөн Хонгорзул эгчирхэх нь сайхан
Шальдар бульдар дуү минь туүнийг санах нь сайхан

Ган жийжүү дөрөө гадаа дуугарах сайхан
Ганган морьтой хүн буух сайхан
Намрын сарын шинийн гурван ирэх сайхан
Намуун үдэш аргын тооны cap гарах сайхан

Хууч яриа нойрон дунд сонсдох сайхан
Хуучин сүмийн тууринд... хэмээн ярилцах нь сайхан
Цонхоор cap тусах шөнө үлгэр ярих сайхан
Цоороо аваад дуултал чөтгөр уярчээ гэх сайхан

Cap орой болж хүйтрэх нь сайхан
Салхинд одод зүлгэгдэх нь сайхан
Өдөр шөнө тэнцэх нь хорин хоёрон болох сайхан
Хүлэг хүн хоёр адилхан цаг унтах сайхан

Дэлхийн чулуунд хяруу цавцайх сайхан
Дэрсээр дээр нь шүлэг бичих сайхан
Дээвэр дэвэх салхинд сэтгэл гэгэлзэх нь сайхан
Дэндуу ойрын хайраас холд байх нь сайхан

Модны мөчирт шувуу навчны оронд суух сайхан
Монгол аялгуугаар жиргэх сайхан
Дээр төрийн сүлдний нар мандах сайхан
Дэргэд алтан соёмбоны гал ноцох нь сайхан

Хэн нэгэн ирээд дуулах сайхан
Хэн нэгэн одоод гуних сайхан
Эргэх нэгэн хайр зүрхэнд хөгжимдөх сайхан
Ээлжлэн ирэх цаг хонхоо цохих нь сайхан

Үдшийн бүрийгээр ирэх сайхан
Үүрийн гэгээгээр явах сайхан
Өнгөт дэлхий нь уяран уйлмаар сайхан
Өргөн хорвоо нь дуулан жаргамаар сайхан

Алаг нүдний нулимсан дусалд багтсан
Ай миний эх орны дөрвөн цаг
Асгаруулан мэлтэлзүүлэн байна уу даа.
Аяа, хөөрхий гэж....
1979. Эрээнцав

Tuesday, March 24, 2009

А.Эрдэнэ-очир : Төгсгөл аяз буюу салахуйн гуниг

Зоргоор зоргоор аашиллаа ч хоёр заяа нийлэхгүй нь
Зовлонтойхон хайраа амраг минь битгий дурсаарай
Орой хожуу учралын хүйтэн бороо татрахгүй нь
Одоо хоёулаа салъя. алдрай минь битгий уйлаарай!
Лимбэний есөн нүх дээр хуруу минь бүжихээ больж
Лимбэний есөн нүхэн дээр есөн шувуу суулаа
Туниж гуниж дассан чи бидэн хоёрыг
Туурга нэгсэхгүй гэх шиг шаргал өдөө сэгсэрлээ
Уйтан хайтан цэцгэн дээр шөнийн жавар унавал хө
Уйлж санасан чиний нүд цээжин дотор сүүмэлзэнэ
Ягуухан гийх үүрээр алтан хараацай нисвэл хө
Яруухан нэг эгшгийг нарнаас хөтлөн ирнээ
Ай хүү минь чи бид салах цаг боллоо
Аз жаргалын харшийг тусдаа босгох боллоо
Домог шиг мөнхрөх хайрын ягаан пансан алчуураар
Дорнын. цагаан, саран доор нулимсыг чинь арчиж өгье дөө

Saturday, March 14, 2009

Амир Хосроа Дехлеви (1253-1325)

Амир Хосроа Дехлеви (1253-1325) энэтхэгийн перс хэлт яруу найрагч. Тэрбээр их найрагч тедийгүй түүхч, хөгжимчин хүн байж. Хөгжмийн онолын судалгааны хэд хэдэн бүтээл туурвисан ажаа. Эцэг нь Дундад Азийн түрэг аймгаас гаралтай. Кешад (одоогийн Шахрисабз) аж терж байгаад монголчуудын довтолгооноос дайжин, умарт Энэтхэгт очиж Дели хотноо суурьшжээ,
Амир Хосров нэрээ нууцлан шүлэг эохиолоо. Делийн; Дехлеви гэсэн нэрээр бичдэг байжээ.Уран бүтээлийнх нь өв яндашгүй арвин бөгөөд 99 ном туурвисан гэж Абдурахман Жами тэмдэглэжээ. Тухайн үеийн уран зохиолын бүх төрлөөр туурвиж байжээ.
Амир Хосров "Хамсе" буюу "Таван найраглал" гэдэг гол бүтээлээ Азербайжаны их найрагч Ниэами Гаижавийн "Хамсе"-д хариу болгон туурвисан бөгөөд үүнд "Одод түгэхүй", "Ширин Хосров хоор, "Мажнун Лейли хоор", "Искандрийн толь", "Диваажингийн найман цэцэрлэг" хэмээх найраглалууд нь ордог байна.
Түүний зохиол өвөрмөц дүр, дүрслэл, цэцэн цэлмэг эүйрлэлээрээ онцлог байдаг. Алишер Навой түүнийг Хафиз, Жамииартай нэг зиндаанд тавьж, академич А. Е. Крымский, германы дорно дахиныг судлаач, эрдэмтэн Герман Эте, Чехийн эрдэмтэн Ян Рипка нар Хафизаас өмнех үеийн уянгын агуу их суут найрагч гэж үнэлжээ.
Амир Хосровын яруу найраг дэлхийн олон орны уншигчдын сэтгэл оюуныг соронзон гүүр мэт татсаар ирсэн, одоо ч татсаар байна, хойшид ч тийм байх болно.


Рубай .

Саран гэрэлт царай чинь нүдний өмнө ургаастай
Сайхан төрсөн төрх чинь санааны мухарт хадаастай
Хонгор чамгүй бол би хорвоод амьдраад юу хийнэ
Хоног өдөр төөрүүлж дэмий гэлдрээд бас яана
**-
Хүсвэл чи намайг тамд хагацааж гэсгээ
Хүсвэл чи намайг диваажинд учруулж өршөө
Эзэн нь боолоо яадаг л билээ дээ
Эгээ л чи намайг тэгж соёрхоо
**-
Нэгэн нас, нэгэн биеэрээ чинийх болбол надад жаргал!
Нэгэн бол өлмийд тань сөгдөж үнсэн товрог болбол надад зол!
Ирэх буцахын хорвоод менхрөх нь үгүй.заяа
Энэхэн зуурт чамайг хайрлах нь над гавъяа
**-
Гал улаан цэцэгс нугыг бүрхэн дэлгэрчээ
Гарцаагүй, тэдэнд цусанд хутгалдсан туг санжээ
Үрэгдэгсдийн зүрх газар хаван өндийж
Үлдэгсдийн өөдөөс дөл дүрэлзсэн нь тэр санжээ.
**-
Алт мөнгөний шунал аюулхай цээжинд минь буцлаагүй ээ
Авах идэхийн дон ахуй биөд минь шүглээгүй ээ
Орох орон, үмх талх, балга устай л бол
Ондоо юм надад хэрэггүй ээ, тэнгэр минь!
**-
Угаасаа бид чинь усан амьсгал, хумхын тоос буюу
Урваж хөрвөөд ч нэмэргүй ээ, үхэл гэдэг жам буюу
Тоосноос бүрэлдсэн бид тоосондоо эргэж бүрлэюү
Тоосон товрог болж,
Тэнгэртээ халин нисьюү.
**-
Эзэрхий харгис зан эзнээ ямагт отно
Элдэв зүйлийн гомдол зүүний үзүур шиг шивнэ.
Бусдыг дүүжилсэн хүн өөртөө олс зэхнэ
Бугуйл цалмын гогцооноос хэзээ ч үл мултарна.
*-
Газарт нулимс дуслахад гал улаан сарнай дэлгэрэх юм
Цээжинд гунил төрөхед чанга хөгжим хардаж жингэнэх юм
Чин үнэнийг асуухад чи намайг ойлгоно уу, үгүй юу?
Цээжинд тань зүрх цохилно уу, чулуу бөглөнө үү?
**-
Нүглийн хүсэл тачаалаа хүүхэн хонгоруудаас нууж
"Нүдээ сайн ань, нүдээ сайн ань!" гэлцэх юм
Тэнгэрийн наран шиг чинийхээ гэрэлд
Тэртэй тэргүй гялбасан нүдийг аниад яахийм
**-
Зүүд нойрон дунд хонгор чи минь хүрч ирлээ.
Зүрхэнд гэгээ татуулсаар саран шиг туяарч ирлээ
Уруулын чинь балыг шимж нэгэнтээ озсоноос хойш
Улаан зээрд болж одоо болтол хөв хөлчүү
**-
Хашгирч зарлаагүй ч гэсэн чиний буруу „
Хамаг нууц задарсан нь чиний буруу
Зүрхний галыг чи нүдээрээ ноцоогоогүйсэн бол
Зүгээр байсан би яалаа гэж хэлээрээ хөгжөөхөв
**-
Хонгор чи минь намайг хэдий болтол зовоох бол?
Хоёргүй дурласан зүрхийг минь хэдий болтол зүсэх бол?
Уй гунйг, нулимсанд живсэн би бээр
Удаан тарчлах болов уу, чи хэлээч
**-
Үүрд би чиний бие сэтгэлийн боол байлаа л
Үлэмжийн энэ хорвоод чамгүйгээр амьдарч явлаа л
Дэргэдээ аваад суугаагүй ч гэсэн би чинийх байлаа л
Дэвэргэсэн сэтгэлдээ шатаж, утаа шиг замхарлаа л
**-
Сэтгэлдээ би үнэнч журмын үрийг ургуулсан болох нь тэр
Сэргэлэн чамдаа ухаан санаа, урсах цаг хугацаагаа өгсөн болох нь тэр
"Хонгор минь чи одоо хэнийг нөхрөө гэнэм" гэж асуу
Хөрстийн диваажинд ганц нөхөр минь бий болох нь тэр
**-
Энхрий янагийнхаа гэрийн гадуур гарахдаа эртний явдлаа нэг дурсав
Ирж буцах нь яасан ч хурдан хорвоов, эргэлтгүй одсон байх юм
Хоёр нүднээс нулимс биш, цус асгарахуй
Хойно хойноосоо цуварсан сарнай болж гэрэлтвэй.
**
Чи намайг мянгантаа зовоо, би тэвчинэ
Чин хайраар мянгантаа энхрийл, би хайрлана "
Урьхан хонгор чамайгаа л харж явах минь
Ухаан санаагаа чинийхээ төлөө золих минь
**-
Ой ухаан, амар амгаланг минь хагацал надаас хулууллаа
Огоот заяа золгүйг минь зүхэж сүнс минь надаас зайллаа
Хайртынх минь гээд очих айлгүй би золбин нохой шиг боллоо
Харах нүдний минь чимэг үгүй болохоор өдөр шөнийг ч ялгахаа байлаа.
**-
Туйлын зорилгодоо хүрч, амьдралын сайхныг амссангүй
Тун ч ахархан насандаа, амьдын төдий гэлдэрнэм, 6и
Туулсан зовлон, тээсэн гунигаа сэргээн санахдаа
Туж л доголон нулимстай сажлах юм даа, би
**-
Сархдад би амьдрал шигээ дуртай
Сайхан хүүхэнд сархад хүртсэн шиг согтох бас дуртай
Үхсэн хойно чандраар минь гүц хийвэл
Үнэндээ сав, сархад хоөулаа алдаршиг.
**-
Халуун элгэнд хутга шааж, шарханд давс цацах мэт
Хардах сэтгэлийн цааз гэдэг яасан хатуу вэ
Эрс, эмсийн сэтгэлийг тарчилган тарчилган зовоож
Элгийг нь эмтэлж, зүрхийг зүсэж чи нэгэнт дасчээ.
**-
Одон тунгалаг мэлмий, жимсэн уруулыг чинь санамагц
Ойр тойрон цэцэрлэгт мэлрэг гэнэт анхилах юм
Яагаад ч бидэн хоёр ахиад уулзахгүй гэвч
Явуу алаг нүд чинь цэцгийн туурцгаас тормойх юм.

Газели -

Хувь зохиолын эрхээр зовлонд хатах учрал тохиож
Хорвоод мэндлэхдээ л би чамд дурласаар иржээ
Золгох гэрэлт агшныг эрэн бэдрэн явахдаа ч
Зоргоор ундрах бахархлаа хормын төдий ч дундлаагүй
Гэсгээх тэнгэрийг мартаж, сэтгэл зүрхээ илчлэн
Гивлүүр юүгээ чи, хуу татаж хая
Дэндүү бүрэг загналгүй, нүүрээ ил гараад
Дэвэрч хөөрсөн намайг диваажинд очуулж жаргаа
Хайр гэрэлтсэн харцаар халиаж намайг үзэхгүй бол
Харанхуй там болгочихоод орчлонг би орхино
За болъё, сэтгэл юүгээ би одоо хэнд ч өгөхгүй ээ
Зүрхний зарлигаа дагаж элсэн цөлөөр тэнүүчилнэ
"Аяа, хайрт минь тэгж болохгүй аврал чинь энд байна" гэхийг
Амир Хосров хоер чихээрээ сонсов оо. Ил товчоо сонин

Thursday, March 12, 2009

Д. Энхболдбаатар

Дурлалын vед зvрх минь буруу цохидог
Шаналалын vед бvvр зогсож орхидог
Дурлал, шаналалгvй vе надад огт байгаагvй болохоор
Цээжний минь цаг хуанлийн цагтай тохирохгvй
Өөрийнхөө цагаар бол хэчнээн жил амьдарснаа
Өөрөө ч би хэлж мэдэхгvй…
****
Дурлаагvйг минь
Уучлаагvй бvсгvйн
Цөхрөлийн цөөрөм
Нэг ч загасгvй…
****
Анзаарч намайг хараа ч vгvй хонгорхон охины
Араас сэм дагах аятайхан байдагсан
Сэтгэл санаа минь аль хэдийнээ дэргэд нь оччихсон
Итгэл даадаг тухайгаа ярьж явдагсан
****
Зvрхээ дуслуулж эхэлсэн
Зvр шиг залуу насны
Дурлал бvхэн минь, гэвч
Хорлол шиг байсан
Хорлол байсан
Хордож гvйцсэн, би…

Wednesday, March 11, 2009

Б.Ганчимэг : Зүгээр л нэг орхъё гэхээр

Зүгээр л нэг орхъё гэхээр
Зүс минь үзэгдээд зовоодог байх
Зүг зүгээ бодъё гэхээр
Зүүдэнд нь би уйлдаг байх
Үргэлж бодохоо болъё гэхээр
Үнсэх минь хүртэл ондоо байх
Үглэн шивших гэнэн шүлгэнд минь
Үйлийн үргүй дуртай байх
Уруулын амтыг мартъя гэхээр
Уйтан бор нүд минь нэхэлтэй байх
Удаан тогтоож ширтье гэхээр
Уйлмаар дуулмаар хэцүү байх
Тэр минь надад ирье гэхээр
Тэнтэр тунтар хонх жингэнэдэг
Өөрөөн би явчихъя гэхээр
Өөдөсхөн гар даллаад байдаг
Өнөөх л замаар алхахгүй гэхээр
Үг сүггүй бороо шаагидаг
Өнөөдрөөс эхлээд мартъя гэхээр нь
Өөрөө би очдог байх

Г.Мэнд-Ооёо: Гэрэлтэх агшин бүр

Харанхуйн дотор л хамгийн тод гэрэл оршимуй
Бүрэнхийд л бүсгүй хүн илүү царайлаг харагдмуй
Ээмэгний шигтгээ үдшээр л гэрэлтмүй
Эмээлийн баавар шөнөөр л гялалзмуй
Гүмүда цэцэг үдшээр л дэлбээгээ нээмүй
Гүйгүүл морь үүр хаяаруулж янцгаамуй
Дуу сонсоход л сэтгэлийн бүрэнхий туяармуй
Дурласан цагтаа л хүн хамгийн их гэрэлтмүй
Үүлэн чөлөөний нар л хамгийн хурц буюу
Үйлийн үр л ертөнцөд хамгийн үнэн буюу
Од харвах агшинд л онцгой нэг гэрэл гармуй
Орчлонг гэрэлтүүлэх хүү тэр агшинд л мэндэлмүй

Г.Мөнхцэцэг : Гунигтай бадаг

Нуурын шувууд ганганавч намар буцсангүй
Бууриа тамгалж, цас ханзарсан ч хавар харьсангүй
Үүлэн жихүүцээд, шүүдэр жиндсэн ч зун зугтсангүй
Үндсээ далдалж, модод нүцгэрсэн ч өвөл өнжсөнгүй ээ
Хөл тавьсан газрын мөр бүхэн салхи хундагалж
Хөлчүү саран дүүрэн хоносон ч сүүдэр бүдэрсээн тэр л үдэш
Чинэрсэн хөхний товч үнгэчих шиг хур залгисан ч
Чийг нөөж, зулай нь битүүрээд мөр минь алгаа, тэр толгодод
Хоргодсон бүхэн минь холоо үлдэж
Хожим нь надаас дурдатгал нэхээд ирчихэж
Байсан бүхнээ хайж, бодлоо дагаад үүргэлсэн ч
Будаг, зураг хоёрыг нь сэтгэлд дэлгээд багтсангүй ээ
Араг үүрсэн жилүүд эмээ бид хоёроос цаашилж
Аргал, ааш хоёрт минь тээглэж унаад ирсэнгүй
Хэвлий, хөх хоёр бие биенээ бараадсан юм болов уу
Хэлэхийн өөгүй эжий минь бөгтөр эмгэн болох нээ
Аньсага, сормуус хоёр гэгээ нэвчээх бүрийд
Алдаа оноогоо үүрч, хүслээ дагаад бидэрнэм
Араншин бүхнээ гээж, авс дэрлэхийн цагт
Амьд явснаа мэдэрч, хясал дагаад холдоно

Tuesday, March 10, 2009

Омар Хайяам

Ай, нэг ч бай мянга ч бай зовлонд ялгаа алга
Амьд амьтанд долоон гараг өршөөлгүй
Амьд амьтанд дөрвөн мөр шүлэг өршөөнгүй
Аяга дарснаас өөр тайтгарал ер алга
+ + +
Тоогүй цуурхал дэгдвэл буруу нь чинийх биш
Толгой тархи ойчвол буруу нь чинийх биш
Ай, нүгэл буян хоёулаа чамд
тулгарваас
Ахиад энэ үгийг сана, буруу нь чинийх биш.
+ + +
Хайр сэтгэл цалгихуйяа энхрийхэн царай
Хапгисан үгсийг хэлье гэтэл модон хэл
Хамар доогуур минь ус урсч байхад
Хатаж цангадаг нь юуных вэ, бурхан минь.
+ + +
Хөөрхий сэтгэлээ нүглээр дүүргэж
Хөөрхийлж хэнийг ч хайрлалгүй, гэмшилгүй амьдарсан ч
Гайгүй ээ, чамайг булшиндаа орохын цагт
Газар дэлхий нүүрээ буруулах байлгүй
+ + +
Өдөр бүр талхны булантай сууж
Өөртөө таарсан оромжиндоо
Хэний ч боол биш, хэний ч хаан биш
Хэр тааруу амьдарвал, тэнгэрт таларх
+ + +
Ертөнцийг би шатрын хөлөгтэй зүйрлэнэ
Ерийн өдөр, жирийн шөнө-харин бид хүүнүүд нь
Хөдөлгөж шахна, хөөж цохиод идчихнэ
Хар хайрцагт чихээд дараа нь мартчихна.

А. Лхагва : Хvvхнvvдийн нvдэнд нvгэл байдаггvй

Хvvхнvvдийн нvдэнд нvгэл байдаггvй
Зөрж өнгөрөх хvvхнvvдийн нvднээс
Зөндөөн олон шvлэг уншиж чаддагаа би
Ихэмсэг, даруухан, эрх танхи, эрд очоогvй
Харцнаас нь, нvднээс нь
Хайр гунигийн аялгууг сонсож чаддаг аа, би
Хайртай хvндээ яарсан бvсгvйн нvд
Хав халуун, тунарсан их гэрэлтэй байдаг
Жаргалдаа халууцсан тэдний харцанд
Жавар уярч, цас ханзрах шиг санагддаг аа
Далдуур нэгнийг мөрөөдөн шаналах бvсгvйн нvд
Дарсгvй жvнз мэт халуун гунигтай байдаг
Далд хайрын шидэнд нь саран уйлж хоном
Дан утастай хөгжим эгшгээр цангах шиг санагддаг аа
Хартай нөхрийнхөө атганд хавчуулагдсан бvсгvйн нvд
Хайлган намрын шувуудгvй нуур шиг байдаг
Далд гунигийн уйтай цагаан салхинаас
Давс мэт гашуун эгшиг цалгидаг
Зөрж өнгөрөх зөөлхөн харцнаас
Гоёхон эрвээхий нислээ ч даль нь бэртсэн байдаг
Дvvрэн жаргалтай омголон харцнаас
Дvрсгvй хараацай дураар халин дvvлдэг
Зөрж өнгөрөх хvvхнvvдийн нvднээс
Зөндөөн олон шvлэг уншиж чаддаг аа, би
Хадамдаа гомдсон, хайртдаа хаягдсан
Харцуулын vгэнд зvрх нь шархалсан
Харьд суугаа ижийгээ санасан
Хаа холын нутгаа мөрөөдсөн
Гуниг баярын халуун хvйтэн аялгууг
Гудамжинд зөрөх хvvхнvvдийн нvднээс сонсож чаддаг аа, би

Monday, March 9, 2009

Д.Баттогтох : Мөрөөдлийн шүлэг

Хол явах юмсан, орон гэрээ санаж уйлах юмсан.
Хоног өдрүүдийг тоолж, хэн нэгний нь илгээсэн нулимсан дусалтай захиаг уншиж өөрийгөө мэдрэх юмсан…
Цаг цагийн аясыг үзэж, олон хүнтэй танилцах юмсан.
Цайдам дагаж нүүдэллэсэн хэдэн бор гэртээ хоргодон
Цаасан дээр өд зурж өдөр бүр нисгэх юмсан.
Уй гунигийг нь хуваалцаж хэн нэгэнтэй нь дотно сайхан үерхэх юмсан.
Урины шувуу мэт нисч ирээд сэтгэлд нь бууж бүлээцүүлэх юмсан.
Зунжин орсон борооноос уйдаж, нарыг хүсэж намар болохыг удтал хүлээх юмсан.
Зуны үдэш шал нойтон хувцастай сарны туяа туучиж ус зэтгүүлэх юмсан.
Хүйс хүйсхэн салхинд санаа алдахуй нөхөрийнхөө инээмсэглэлийг санаж дулаацах юмсан
Хүний явдлыг тунгааж намрын навчис адил уянгатайхан амьдрах юмсан.
Араг үүрч аргалд явах юмсан, бодол түүх юмсан.
Айлынхаа охиныг мөрөөдөж зүүдлээд нүдэн дээр нь үнсэх юмсан.
Борог өвсний үзүүр ганхуулах салхины чимээг мэдрэх юмсан.
Бор бор бялзуухайг исгэрч хангинтал дуулах юмсан.
Талын ногооны шивнээг сонсож бүсгүй хүнийх шиг үнэрийг нь таалах юмсан.
Таагүүрийг ойлгож, тасарсан навчисыг өрөвдөж, гэгээ татуулан унах харавсан одны хэлтэрхийг үзэх юмсан.
Хол явах юмсан, орон гэрээ санаж уйлах юмсан.
Хоног өдрүүдийг тоолон
Хэн нэгний нь илгээсэн нулимсан дусалтай захиаг уншиж өөрийгөө мэдрэх юмсан.
Цаг цагийн аясыг үзэж, олон хүнтэй танилцах юмсан.
Цайдам дагаж нүүдэллэсэн хэдэн бор гэртээ хоргодон
Цаасан дээр өд зурж өдөр бүр нисгэх юмсан

О. Нандинцэцэг :Буруу зүгийн салхи

Амсаад байхад дундардаггүй аягатай сүү шиг чи
Аргадаад байхад тогтдоггүй буруу зүгийн салхи чи
Уйтгарын бэл рүү зөндөө их мацлаа
Уруудаж над руу бас зовлон шидэж зугтлаа
Даарахдаа даллаж дулаацдаг хүсэл байдаг
Даан ч бүтэхгүйд нь цөмөрч унадаг сэтгэл байдаг
Инээдэнд чинь эргэж шунадаг хайр байдаг
Ийм их ачааг чинь хаана очиж буулгах вэ
Урд минь жимгүй атал ухрах газаргүй
Учралын болзооноос дандаа хов хоосон буцах уу
Одод хүртэл эзэнтэй бүгд л минийх гэх юм
Он цагийн дараалалд чинь би хаана байдаг юм бэ
Мартаж болох бас мартахгүй
Манан зангирсан нутагт минь очихгүй
Зүрхэн дээр минь сүүдрээ ч орхихгүй
Зүс андуухан танил минь аль зүгийн салхи вэ
Цэцгийн гоё дээр би харцаа тогтоохоо больчихсон
Чимээгүйхэн дотроо хайраа булаад үлдсэн
Сүүлчийн ганц навчны тоосыг нь илбэж арчсан
Сүүлд нь тэгээд би олон тасдаад хаячихсан.

Бавуугийн Лхагвасүрэн :Этюд

Эрхэм бүсгүй чиний
Надад бичиж байсан
Инээд нулимсаар дүүрэн
Захидлуудыг урлаа
Зэрлэг үнэн хайрандаа хорсож
Зэлүүд тэнгэрт нисэхийм гэж бодлоо . . .
Үгүй байнаа . . .
Үхсэн шувууны өд шиг хийсэн газар уналаа . . .
Үнэн үг тэнд байгаагүй байж . . .

Saturday, March 7, 2009

Такабоку Ишикава

Эргийн элсэн дээр
"Их, агуу их" гэдэг үгийг
Зуунтаа бичээд
Амиа золих бодлоо орхин
Ахиад л гэрээдээ эргэлээ

Тайлбар: Агуу их гэдэг үгийг ханзаар зурах амархан байдаг ажээ

***
Зүггүйтэн
Ижийгээ үүртэл
Жигтэй хөнгөн болчихжээ
Гурав ч алхаж чадалгүй
Нулимс бүрхээд ирлээ

***
Уурандаа
Ваар хага цохихсон
Шууд л
Ерэн есийг хагалчихаад
Үхэхсэн

***
Яагаад ч юм мэдэхгүй
Галт тэргээр хурдлахыг
Яасан ихээр хүснэм би
Харин буугаад
Хаа хүрдэг билээ

Т. Содномнамжил: Амирлан оршихуй

Орчлонг би улам тод мэдэрнэ
Орон зай цаг хугацаанаас гэтлэнэ
Таамаг төдий үнэнээр сэтгэлээ дулаацуулавч
Тамын гал тэртээд сүүмэлзэнэ.
Амьсгалаа би буйгаар ажиглана
Амирлангуйн гүн рүү хөлөг дөтөлнө
Нинж сэтгэлийн эрхэнд хураагдах бүр
Нисваанис хэрхэн гадагшлах нь мэдрэгдэнэ
Үзэгдлийн мөн чанар өнгөө гээнэм
Үлэмж үзэхүйн агшныг цаламдана
Үйл үрийн гинжин хэлхээг тасалсаар
Үргэлжид хураасан нүглийн хүч барагдана
Аяндаа үүсэх, алга болохыг ойлгоно
Амьдрал эргүүлэг гольдролоос нь зугтана
Тэгш оршихуй, мөнх бусын ухаарал
Тэнгэрлэг язгуурын үндсийг чийглэнэ
Буй биеэр долгионы урсгал хөвөрнө
Бусдаас тусдаа бишээ ухаарна
Яг л тэр агшинд гэрэл туяа түгэн цацарч
Ямагт амгалан бодь навчис гэрэлтэнэ

Цэвэгжавын БАТБААТАР "Энх улирал"

Хавар болжээ
Газраас биений нь загас гэссэн охин улирал
Хамрын өмнүүр гэзэг задрах шиг анхиллаа
Баруун голын мөс шөнө торхийн мултарч
Байгаль бүсгүй үүдээ түгжихгүй хонодог болжээ
Хөлийн чимээ шиг сэмхэн шиврэх бороонд
Хөрс шороо нь нялхарч, бие сул тавилаа
Аль намраар хүлээсэн үү,нөгөө л хуучин бороондоо
Ахин бас гэнэдэж газрын өнгө туяарлаа
Амраг болжээ... Тэнгэрээс сэтгэл рүү хөрвөөсөн
Галийдаасын бийбаа нь
Аянгын үүлэнд цахилгаан хөгжим шиг дуурслаа
Уул тайгын жимс эрдэнийн чулуу шиг хүндэрч
Уснаас тунгалаг шувуу үүрээ цэцгээр гоёдог болжээ
Ургамал ногоо хүртэл есөн өнгөөр гэрэлтэж
Уран солонгын туяа агаарын давхрааг будсанаар
Утай Таван Богдын ариун орон бүрэлдэж
Угаасан бурхны сургаал арван зүгтээ дэлгэрэхүй
Ус цорголон годгонож, лус баярлан бүжиглээд
Улам л хурц эрвээхэй нь цацран галзуурч нисэлдсээр
Улиас жаахан хуучирмагц юу болдгийг ойлгов уу
Уйлж ягаарсан хацартай залуу ногоон ертөнц
Уруул нь нэрс болчихсон л хэнтэй ч суухгүй ээ гэдэг юм
Хэнтэй ч суухгүй гэж гэзгээ шидэн намжирдавч
Хэвлий доорх үр нь часхийн соёолж дэлгэрсээр
Удахгүй ээж болсон нутгийн ариун хөрсөн дээр
Улаан буудайн тариалан халиуран шуугиж давалгаална аа

Friday, March 6, 2009

П. Батхуяг - Модон байшин хүйтэн

Модон байшин хүйтэн
Шилэн аягатай ус хөлджээ
Морьтой хүн сарын өмнө
Сарын өмнө хоног төөрүүлжээ
Эзгүй орхигдсон хуучин байшинд
Эзэн нь ганцаардал болжээ
Хээрийн салхи дураар сэлгүүцэн
Хээтэй ханын цаасыг нь хуулж орхижээ
Хуучин хүйтэн байшин шиг
Хүмүүст мартагдахыг л хүснэм
Бие минь модон байшин шиг хүйтэн
Сүнсээ л дулаан байлгахыг хүснэм

Thursday, March 5, 2009

П.Нямлхагва : Надад шvлэг бичихийн шалтгаан байна

Адуу янцгааж, шувуу жиргэсэн Монгол нутгийн vvр
Аяа, ямархан тунгалагаар гэгээрэн тэмдэгрэхийг мэдэрч
Элсний нургих чимээг чихээрээ сонсон
Эрвээлжин шарга оддыг сэтгэлээрээ тэмтэрч
Ээж л таныхаа аялсан бvvвэйн дуугаар хєглєж
Энэ орчлонд би шvлэг бичихийн шалтгаан байна
Гоо охидынх нь мєнгєн сvлжээт гэзэг
Шєнийн хатан цэцгийн анхилам vнэрээр задлаж
Голт зvрхнийхээ хєндvvр бяцхан совинг
Шvvдэр шvvдрийн гангар дуслаар аргадаж
Хайранд умбасан ертєнцийн алтан ятгыг чавхдан
Хан орчлонгийн элгэн дээр шvлэг бичихийн шалтгаан байна
Надад дурласан бvсгvйн гомдлын vрэл нулимсыг
Нарны цацраганд сvвлэж єєрийг нь чимэхийн цагт
Уулгамч ертєнцийн будангуй нэг л их сэлvvрээд
Уй гунигийн аяс алга болсон болохоор
Уянгалаг зєєлєн сэтгэлийнхээ мєнгєн бишгvvрийг vлээн
Уудмын цагаан орчлонд шvлэг бичихийн шалтгаан байна
Тэшээ тэшээ айзамтай цэнхэр зэрэглээ сэмлэн
Тэрлэгээн гандтал гvйсэн багын хонгор насандаа
Омголон тvрэмгий салхин ч туулж баралгvй сульддаг
Олдохын уудам талыг алдалж єссєн болохоор
Бардам бардам зангийнхаа их тэнгэрийг дэлдэн
Бадрангуй цагаан орчлонд шvлэг бичихийн шалтгаан байна
Надад шvлэг бичихийн шалтгаан байна

Д. Урианхай : Монголын чулуу

Аргал шиг хөх чулуу...
Энэ чулуу, - Цагаас ах чулуу!
Гэрэл шиг гэгээн чулуу...
Энэ чулуу, - Бурханаас гэмгүй чулуу!
Нулимс шиг дуугай чулуу...
Энэ чулуу,- Үгнээс үнэн чулуу!
Хүүхдийн амьсгаа шиг энхэр чулуу...
Энэ чулуу,- хүүгийн минь зулайнаас эмзэг чулуу!
Хүний толгой шиг үнэтэй чулуу...
Энэ чулуу, - Монголын чулуу!

Sunday, March 1, 2009

Данзангийн Нямсүрэн : Үзэсгэлэнтэй төрсөн чи минь

Үзэсгэлэнтэй төрсөн чи минь
Өвсөн дотор зогс доо би харъя
Шүүдэрт норсон нүцгэн хөлийг тань үзье
Шөнө хөнжилд байхаас үзэсгэлэнтэйеэ хонгор минь
Торгон хувцас далдлаагүй хэсэг
Тогтуухан болоод нарны амттай
Торго шиг зөөлөн өнгөнд
Торомгорхон шүүдэр адтай...
Гараараа энхрийлсэн сайхан хөлийг чинь
Ганган цэцгийн шүүдэрт норсон байхыг үзье гэсэн юм
Ганга агийн үнэр, нартай, устай уусан орж
Газар дэлхийгээ би чамаас ууя гэсэн юм.
Хөлийн тань хурууны салаагаар
Хөх ногоо ганц нэг хавчуулагдсан нь юутай яруу
Хөхөмдөг цэнхэр өглөөн шүүдэрт өвсөн дотор
Хөл нүцгэн зогсох хүүхэн чи юутай үзэсгэлэнтэй