Цөн /шүлгийн түүвэр/ Я.Баяр

***

Давид лугаа эрх сүр төгс

Аху биеэ

Далий хэлбэрт хэсэг барин

Сайтар ажваас

Тоос татсан хуучин толийг

Эс хэрэгсэж

Торгон арьсааэ наранд үзүүлэн

Алхмаар болов.

А.Урагтогос: Хав халуун миний царгиа

Татагдалт, таалагдалт бас таалагдалт

Танилт, урвалт энэ бол урвалт

Ядаж миний нүд рүү эгцлэн харвал чи

Ялаа тэнд суугаад бурханд залбирахыг мэднэ

Б.Эрдэнэсолонго: Зун шиг

Чи яг зун шиг

Үс чинь ой шиг

Нүд чинь шөнө шиг

Чи яг зун шиг…

П.Батхуяг: Би

Ямар ч зайгүй, зууралдаж ургасан өвс шиг

Ялдам үнэрээ гээсэн миний хотын

Ялдам үнэр нь -БИ

Яруу найраг нь-БИ

Гишгэвч буцаж өндийх

Гэрэл гэгээ нь-БИ 

Гэм нүгэл нь-БИ

Инээмсэглэл хайр нь-БИ 

Эмгэнэл гуниг нь-БИ 

Эр зориг нь-БИ

Итгэл найдвар нь -БИ

Ирээдүй нь -БИ

Ууулнаасаа буусан ч гутлаа арчиж сураагүй

Улаанбаатар нь ердөө-БИ

Б.Баясгалан: ***

Дээш авирч тоглоё гэхэд нь би зөвшөөрсөн

Дээврийн шат эгц өөдөө,

Их л гэнэн байж дээ, тэртээ өндөрийн одод руу

Инээлдсээр хүрчихнэ л гэж бодож байв даа.

А.Урантогос: Өдөр бүхний элегия

Унаад дуусахаар нь гуниглахгүйн тулд

Өдөр бүхэн үсээ тайрдаг

Урсаад өнгөрөхөд нь харамсахгүйн тулд

Ийм амьдралд хөлөө дүрдэг

Доошоо харахад тэнгэрийн хаяа мэт цэлгэр

Доромжлол мэт хайр намайг өлгийдөн тэвэрдэг

Яруу найраг шиг нулимс хацар дээр бөмбөрөхөд

Яг л над шиг чамайгаа ингэж байсныг санадаг

Чичрэх, мөр чинь чичрэх тэр л эгшинд

Зүрх чинь жигүүртэй байсныг баяртайяа дурсдаг

Харгислал мэт хүйтэн, ийм хүйтэнд дасах

Ийм хүйтэнд дасгасан өдөр бүхний элегия

Унаад дуусахаар нь гуниглахгүйн тулд

Өдөр бүхэн үсээ тайрдаг ч

Урсаад л өнгөрөх

Яруу найраг шиг нулимс

Улам цаана нь харуусан өвдөх

Өдөр бүхний элегия...

Я.Баяр: Дууч шувуухай зүрхнээс нисэн одлоо

Дур зоргоороо гоо үзэсгэлэнг зурах

Дууч шувуухай зүрхнээс нисэн одлоо

Аяс хэмнэлд нь автан мансуурсан

Анхны бөгөөд эцсийн шувуу байлаа, тэр

Хуулсан юм шиг хуучин өдрүүдийг амилуулсан

Хуудас ганц шүлэг юмсан даа

Хуудас хуудас гэвч гүйцэд уншиж амжсангүй

Хуучин хуучин гэвч хувьсан орчихуйн хорвоо юм даа

Б.Баясгалан: Яруу найраг... Энэ бол

Яруу найраг... Энэ бол

Урсаж л явсан гол горхи гэнэтхэн буруулж 
Улаан гол руу минь цутган орж ирэхийн
Улаан цусыг минь түрж судас бүрээр минь
Дулаан илчийг минь хөөж, салаалж эргэхийн
Тунгалаг шил шиг болох яг тэр мөчид минь
Тунчиг нууцийг минь бүхэнд гэрэлтүүлж харуулахын
Нэр.

Б.Баясгалан: Б.О-д зориулсан шүлэг

Салхинд дэрвэх гоё улаан өнгө
Гэрэл болно.
Санаанд дэлбэх гоё дулаан хүн
Гэгээрнэ.

Батчулууны Эрдэнэсолонго

-Яруу найрагч Б.Эрдэнэсолонгын євлийн “Зун шиг…” єдрvvдийн єєр найрлагат туурвилын тухай-

Ертєнцийн нэгдмэл чанар нь тvvний тєгсгєл vед илvv тодорхой болно. Нэгэн зvйл биологийн организм устваас тvvнтэй холбоотой бусад зvйл нь эргэлт буцалтгvй мєхлийн замдаа орж эхэлнэ.

Батжаргалын Одгэрэл

Нэгэн намар хийгээд дөрвөн цаг, агаар огторгуйн чинад алсрах орон зай. оршихуйн мөн чанарын хоорондын холбоог юу гэж нэрлэх вэ. Үнэхээрийн сэтгэл гэж байна уу. Түүний гоо зүйн мэдрэмж, сэрэхүй хэмээгч нь юу буй. Энэ бүхний хариуг харьцангуй агаад түр зуур шийдэх хүслийг яруу найраг гэж томъёолбол би бээр гүтгэсэн хэрэг болох уу. Б.Одгэрэлийн "Сентименталь тэмдэглэлийн төгсгөл"-ийг уншаад ингэж бодсон юм. Надад баясгалан төрсөн бөгөөд энэ шүлгүүдийг би яруу найрагт шинэ орон зай, боломжийг нээж байна хэмээн тодорхойлов.

Баатарын Галсансүх

Монголын яруу найрагт Б.Галсансүх нэгэн өн­дөр­лөгийг эзлэн суужээ. Маргах юм алга. Эсэргүүцэж, үл тоомсорлосон царай гаргаж, эсвэл учир утгагүй хоосон шүүмжлэхийн аль аль нь утгаа алдсан байна.
Утга зохиолын ганцхан аргаар номлогдож ирсэн бидэнд эхэн­дээ Галсансүх бараг худлаа хэлсэн хүнд ад зэтгэр мэт санагддаг байсан нь үнэн. Уншигчдад сонирхолтой байж мэдэх нэгэн дурсамж өгүүлье.

Дамдинсүрэнгийн Урианхай

Гунихруу талын элгэнд ганц шувуу эргэх нь ч уйлах шиг Гадаа жалгын эхэнд чөдөртэй морь үүрсэх нь уйлах шиг... Монголын яруу найрагт Дамдинсүрэнгийн Урианхай хэмээх нэгэн ертөнц бий. Хэлхгэр дээл өмсчихөөд, сахал үсээ цантуулан алхаж яваа нь Улаанбаатарын өвлийг чимдэг.