Нийтийн тооллын өмнөх VII-VI зуунд амьдарч байсан (651 онд төрж 82 наслаад 596 онд нас эцэслэжээ) Митилена нутгийн Свида хэмээх хот-улсын захирагч Питтак (Pittacos) нь гадаад үзэмж нэн дорой, бүсээ ч бүсэлж чадахгүй тийм бүдүүн хүн байжээ. Мэдээж хэрэг хурц ухаанаараа гойд зард гарсан нэгэн байсан ба чадварлаг дайчин байжээ. Афинтай хийсэн тулаанд эсрэг талынхаа цэргийн жанжинг халз тулаанаар ялж байсан тухай түүхэнд бичигдсэн нь бий. Язгууртны хүрээнд орох гэж сурвалжит хатагтайтай гэрлэсэн түүнийг угсаа гарлаар нь ямаргт дорд үздэг эхнэр нь үүнийгээ олны өмнө ч нуудаггүй байсан гэдэг. Питтакийн хамгийн алдартай гүн ухааны гаргалгаа ердөө л дөрөвхөн үгнээс бүрддэг юм. "Сайн Хүн Байх Хэцүү" хэмээх тэрхүү томьёолборын үг тус бүр дээр гүн ухааны өргөлт хийсэн нь эртний сонгодог хэллэгүүдийн оргил болжээ.
Сайн хүн байх ХЭЦҮҮ юу?
Сайн ХҮН байх хэцүү юу?
Сайн хүн БАЙХ хэцүү юу?
САЙН хүн байх хэцүү юу?
Монгол хэлнээ эдгээр үг тус бүр дээрх өргөлтөт утга сайн ойлгогдохгүй. Тиймээс өгүүлбэр тус бүрийн утгачлан буулгавал:
Сайн хүн байх нь ХЭЦҮҮ хэрэг үү?
Сайн байх нь ХҮНИЙ ХУВЬД хэцүү юм уу?
Сайн хүнд ОРШИН АМЬДРАХ НЬ хэцүү юм уу?
Хүн байх нь бус харин САЙН ХҮН байх нь хэцүү юу?
Дөрөвхөн үгний цаад утга ганцхан үгний өргөлт зангилаанаас ингэтлээ гүнзгийрч, хэдэн зууны туршид философийн чухал тулгуур болсоор ирсэн нь чухамхүү Питтакийн ухааны цар болой.
Золгүй явдлыг болоогүй байхад нь урьдчилан харна гэдэг ухаантны зан. Нэгэнт нүүрлэсэн хойно нь түүнтэй тэмцэнэ гэдэг зоригтны араншин.
Өш хонзон авахаас өршөөж уучлах нь амархан.
Ажил хэргийн хагасыг бүтээнэ гэдэг бүгдийг нь хийснээс ч дутуугүй үр дүн билээ.
Сэдсэн ажилаа бусдад бүү ярь. Биелэхгүй бол олны доог тохуу болно.
Питтак
1 comment:
үнэхээр гайхалтай
ийм эртний Питтак ингэж сэтгэж байхад хөгжил дэвшилттэй үед байгаа бид юугаа хийгээд явна аа?
аааааааииийн?
Post a Comment